Uprawnienia rodzicielskie przysługujące ojcom – konsekwencje dla pracodawcy

Nowelizacja Kodeksu pracy z kwietnia 2023 r. wprowadziła istotne zmiany dotyczące pracowników-ojców, którzy mogą korzystać z uprawnień związanych z rodzicielstwem. Warto przyjrzeć się kluczowym zmianom związanym z formalną stroną udzielania urlopów związanych z rodzicielstwem, które z punktu widzenia pracodawcy mają kluczowe znaczenie.

Urlop ojcowski

Urlop ojcowski przysługuje pracownikowi-ojcu w celu sprawowania opieki nad dzieckiem. Wymiar urlopu wynosi 2 tygodnie i jest niezależny od uprawnień przysługujących matce dziecka. Co istotne, urlop może zostać podzielony na dwie części, przy czym żadna z nich nie może być krótsza niż 7 dni. Wniosek o urlop ojcowski można złożyć w formie papierowej lub elektronicznej, najpóźniej na 7 dni przed planowaną datą rozpoczęcia urlopu.

Czy pracodawca może odmówić urlopu ojcowskiego?

Jeśli pracownik spełnia warunki do skorzystania z urlopu ojcowskiego i złoży prawidłowo wypełniony wniosek z wymaganym wyprzedzeniem, pracodawca nie ma prawa odmówić udzielenia urlopu. W przypadku, gdy pracownik złoży wniosek z mniej niż 7-dniowym wyprzedzeniem, pracodawca mógłby co prawda odmówić uwzględnienia wniosku, jednak zalecana jest w tym zakresie ostrożność. W tym zakresie zalecane jest uświadomienie pracowników co do wymogów formalnych, tak aby uniknąć potencjalnych sporów w przyszłości.

Nowe zasady korzystania z urlopu ojcowskiego

Jedną z najistotniejszych zmian w przepisach jest skrócenie okresu, w którym ojciec może skorzystać z urlopu ojcowskiego. Przed nowelizacją urlop można było wykorzystać:

• • do ukończenia przez dziecko 24 miesięcy życia, lub
• • w ciągu 24 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia o przysposobieniu dziecka, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 14. roku życia.

Po nowelizacji, okres ten został skrócony do 12 miesięcy.

Urlop rodzicielski

Jedną z najczęściej omawianych zmian jest wydłużenie urlopu rodzicielskiego z 32 do 41 tygodni. Każdemu z rodziców przysługuje niezbywalne prawo do 9 tygodni tego urlopu, którego nie można przenieść na drugiego rodzica. Niewykorzystanie tej części urlopu skutkuje jego przepadkiem, co zachęca rodziców do dzielenia się urlopem rodzicielskim.

Warunki udzielenia urlopu rodzicielskiego

Urlop rodzicielski można wykorzystać maksymalnie w 5 częściach, przy czym należy go złożyć nie później niż do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat. Wniosek o urlop rodzicielski należy złożyć w formie papierowej lub elektronicznej, z co najmniej 21-dniowym wyprzedzeniem.

Forma wniosku

Pozytywnie dla obu stron stosunku pracy należy ocenić zmiany w zakresie formy składania wniosków, które zdecydowanie usprawnią obieg dokumentów i przyspieszą procedury.

Urlopy rodzicielskie a równe traktowanie

Uprawnienia rodzicielskie są kluczowym elementem wspierającym równowagę między życiem zawodowym a prywatnym. Pracodawca musi być świadomy, że odmowa udzielenia tych uprawnień może nastąpić jedynie w wyjątkowych sytuacjach.
W kontekście uprawnień rodzicielskich niezwykle istotne jest, aby pracodawcy dbali o równe traktowanie wszystkich pracowników, bez względu na płeć. Jakakolwiek dyskryminacja ze względu na korzystanie z tych uprawnień, w tym ograniczanie praw ojców do urlopów rodzicielskich, może stanowić naruszenie przepisów prawa pracy i prowadzić do konsekwencji prawnych dla pracodawcy.

W przypadku pytań lub wątpliwości dotyczących uprawnień rodzicielskich zachęcamy do kontaktu z naszą kancelarią.

Autor:
Maria Aleksiejak, Aplikantka radcowska