Od Nowego Roku weszła w życie część zmian z tzw. pakietu SLIM VAT (simple, local and modern) przygotowanego przez Ministerstwo Finansów, który analizowaliśmy w jednym z wcześniejszych wpisów. Nowe regulacje w zamyśle miały wprowadzić uproszczenia podatkowe dla przedsiębiorców, jednak już teraz wzbudzają wśród podatników pewne wątpliwości. Poniżej opisaliśmy najważniejsze zmiany, które weszły w życie 1 stycznia 2021 r.
Faktury korygujące in minus
Zgodnie z zapowiedziami dzięki pakietowi SLIM VAT podatnicy nie muszą już uzyskiwać potwierdzenia otrzymania faktury korygującej od kontrahenta. Nie oznacza to jednak braku obowiązków dokumentacyjnych po stronie wystawcy faktury korygującej.
Nowe przepisy pozwalają podatnikowi na uwzględnienie faktury korygującej in minus w momencie jej wystawienia o ile:
- z posiadanej przez niego dokumentacji wynika, że uzgodnił z nabywcą towaru lub usługobiorcą warunki obniżenia podstawy opodatkowania, określone w fakturze korygującej;
- faktura korygująca jest zgodna z posiadaną dokumentacją.
Nowelizacja nie precyzuje, jak powinna wyglądać dokumentacja. W założeniu katalog dokumentów pozostaje otwarty. W uzasadnieniu projektu nowelizacji wskazano, że mogą to być w szczególności aneksy do umów, korespondencja handlowa (w tym mailowa), dowody zwrotu zapłaty czy dokumenty kompensaty.
Nabywca towaru lub usługi zmniejsza kwotę podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym warunki obniżenia podstawy opodatkowania zostały uzgodnione.
Faktury korygujące in plus
Ustawodawca wprowadził również przepisy dotyczące uwzględniania faktur korygujących in plus. Faktura korygująca in plus jest uwzględniana w rozliczeniu za okres, w którym powstała przyczyna zwiększenia podstawy opodatkowania.
Jeżeli przyczyna wystawienia faktury korygującej istniała pierwotnie (np. wynikała z błędnie wystawionej faktury pierwotnej), powinna zostać uwzględniona w rozliczeniu za okres, w którym wykazano pierwotny dokument. Jeżeli przyczyna wystawienia faktury korygującej wynika z okoliczności powstałych już po wystawieniu faktury pierwotnej (np. zwiększenie ceny), powinna zostać uwzględniona w rozliczeniu za okres, w którym została wystawiona.
Nowelizacja wprowadza także ciekawą konstrukcję dotyczącą możliwości odroczenia stosowania nowych przepisów. Podatnicy mogą pisemnie uzgodnić ze swoimi kontrahentami rozliczenie faktur wystawionych w 2021 r. według starych zasad.
Eksport i stawka 0% VAT
Podatnicy będą mogli stosować stawkę 0% dla eksportu towarów w odniesieniu do otrzymanej zaliczki przed dokonaniem dostawy. Warunkiem jest wywóz towarów, który nastąpi w terminie 6 miesięcy (dotychczas były to dwa miesiące), licząc od końca miesiąca, w którym podatnik zainkasował zaliczkę, o ile w tym terminie otrzymał także dokumentację potwierdzającą wywóz towaru poza UE.
Uproszczenie przeliczania faktur w obcej walucie
Pakiet SLIM VAT uprościł także przeliczanie faktur wyrażonych w walucie obcej. Obecnie będzie można w takich sytuacjach zastosować kurs walut według przepisów o podatku dochodowym, obowiązujących podatnika na potrzeby rozliczania danej transakcji. Pozwoli to uniknąć konieczności podwójnego przeliczania wartości jednej faktury.
Podatnicy mają możliwość wyboru sposobu przeliczenia faktur. Decyzja ma charakter wiążący – podatnik, który wybrał przeliczenie kursu walut dla celów VAT według przepisów o podatku dochodowym, jest zobowiązany do stosowania wybranej opcji przez okres kolejnych 12 miesięcy. Podobnie w przypadku rezygnacji z tego sposobu – będzie on zobowiązany do stosowania zasad ogólnych przez okres kolejnych 12 miesięcy od dnia rezygnacji.
W przypadku transakcji, które nie podlegają podatkowi dochodowemu (np. rozliczenie VAT przez nabywcę) należy stosować dotychczasowe zasady.
Korzyści finansowe
Zgodnie z zapowiedziami, wprowadzone zostały udogodnienia w rozliczaniu VAT dla przedsiębiorców, w tym m.in.:
- wydłużenie terminu na odliczenia podatku VAT z faktur do czterech miesięcznych okresów rozliczeniowych;
- możliwość odliczenia podatku VAT z faktur za usługi noclegowe nabytych w celu ich odsprzedaży;
- podwyższenie limitu dla niezaewidencjonowanych prezentów o małej wartości z 10 do 20 zł.
Doprecyzowanie przepisów dotyczących Wiążącej Informacji Stawkowej (WIS)
Nowelizacja ustawy precyzuje przepisy dotyczące wydawania i obowiązywania WIS, które dotychczas nie wynikały wprost z przepisów. Zmiany obejmą:
- możliwość klasyfikowania towarów według PKWiU – dotychczas było to możliwe jedynie w oparciu o Nomenklaturę Scaloną lub PKOB, natomiast część z przepisów VAT odnosi się do towarów sklasyfikowanych według PKWIU;
- określenie okresu ważności WIS, który wyniesie 5 lat od dnia jej wydania. Regulacja obejmie także Informacje wydane przed wejściem w życie nowych przepisów. WIS wydane przed 1 stycznia 2021 r. będą ważne przez okres 5 lat od dnia wejścia w życie nowelizacji.
- informację WIS, która nie będzie wydawana w przypadku gdy zakres przedmiotowy wniosku pokrywa się z przedmiotem toczącego się postępowania lub sprawa została rozstrzygnięta w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego;
- wyłączenie ochrony podatnika w przypadku gdy towar, usługa lub świadczenie kompleksowe objęte WIS będą przedmiotem decyzji wydanej w związku z wystąpieniem nadużycia prawa.
Powyższe zmiany wprowadzają niepewność. Kontrowersje budzi szczególnie „skrócenie” obowiązywania już wydanych (pierwotnie bezterminowo) WIS do okresu 5 lat.
Mechanizm podzielonej płatności
W zakresie mechanizmu podzielonej płatności wprowadzono możliwość dokonywania płatności z rachunku VAT kwoty odpowiadającej kwocie podatku z tytułu importu towarów oraz należności celnych na rzecz agencji celnych. Pozwoli to na efektywne i realne dysponowanie środkami na rachunku VAT podmiotów importujących towary.
Usunięcie definicji dostawy w transakcjach łańcuchowych
Nowelizacja usunęła z ustawy o VAT definicję dostawy w transakcjach łańcuchowych. Zmiana – w założeniu ustawodawcy – ma charakter porządkowy. Ma ona na celu likwidację rozbieżności prawa krajowego z prawem unijnym, ponieważ w przepisach UE nie istnieje definicja dostawy w transakcji łańcuchowej.
Pomimo zapewnień o porządkowym charakterze, zmiana może nieść za sobą poważne konsekwencje praktyczne dla przedsiębiorców. Usunięty przepis art. 7 ust. 8 ustawy o VAT był bowiem elementem, a bardzo często także jedną z podstaw prawnych uzasadnienia interpretacji podatkowych wydawanych w sprawach dotyczących transakcji łańcuchowych. Zmiana stanu prawnego może prowadzić do pozbawienia podatnika ochrony wynikającej z zastosowania się do wydanej interpretacji. Warto więc przeanalizować, czy ta zmiana ma wpływ na uzyskaną interpretację podatkową.
SLIM VAT – ułatwienia i kontrowersje
Zmiany zawarte w pakiecie SLIM VAT, które weszły w życiu częściowo stanowią pewne ułatwienie dla podatników. Jednakże nadal pozostaje wiele kwestii, które mogą budzić wątpliwości interpretacyjne, a co za tym idzie – niepewność prawidłowego rozliczenia VAT. Taką kwestią jest m.in. dokumentacja warunków obniżenia podstawy opodatkowania przy fakturach korygujących lub dalsze obowiązywanie wydanych interpretacji indywidualnych w świetle uchylenia definicji dostawy w transakcjach łańcuchowych.
Autorka:
Dominika Zbonik, LL.B., Radca prawny/Doradca podatkowy
