Czterodniowy tydzień pracy: marzenie czy rzeczywistość?

Ostatnimi czasy coraz częściej mówi się o czterodniowym tygodniu pracy, który mógłby stać się realnością także w Polsce. Pomimo rosnącego zainteresowania tematem i licznych badań wskazujących na korzyści płynące z takiego rozwiązania, odpowiedź Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 20 czerwca 2024 roku rozczarowuje. Departament Prawa Pracy na tę chwilę negatywnie odniósł się do petycji dotyczącej zmian legislacyjnych mających na celu skrócenie czasu pracy oraz zwiększenie liczby dni urlopu wypoczynkowego.

Czy to oznacza, że w Polsce nie będzie czterodniowego tygodnia pracy?

Wydaje się, że na razie tak. Szkoda, bo wiele badań pokazuje, że Polacy marzą o trzydniowym weekendzie, który pozwoliłby im zachować większą równowagę pomiędzy życiem zawodowym a prywatnym. Czterodniowy tydzień pracy to również potencjalne korzyści dla pracodawców. Większa produktywność pracowników czy niższy poziom absencji w zakładzie pracy, z którymi pracodawcy borykają się w ostatnich latach to tylko niektóre z nich. Jeśli dołożymy do tego zmniejszone koszty operacyjne, mniejszą rotację pracowników i poprawę wizerunku polskich pracodawców w kontaktach transgranicznych można dojść do śmiałego wniosku, że temat czterodniowego tygodnia pracy na pewno nie powinien być bagatelizowany.

A co z ideą work-life balance?

Idea work-life balance, czyli równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, od lat zyskuje na znaczeniu. Przypomnijmy, że Polska –  podążając za globalnymi trendami – wprowadziła w 2023 roku istotne zmiany w Kodeksie pracy, mające na celu poprawę jakości życia pracowników i umożliwienie pracodawcom wdrożenie elastycznych rozwiązań w ich organizacjach. Dodatkowo w ubiegłym roku pojawiła się w Kodeksie pracy praca zdalna. Wprowadzone regulacje to na pewno krok w stronę „lepszego” work-life balance, pytanie tylko czy czterodniowy tydzień pracy będzie naturalną kontynuacją tych działań.

Rewolucje kodeksowe z 2023 roku pokazują, że wzmocnione dążenia do work-life balance to liczne korzyści zarówno dla pracowników, jak i pracodawców. Z naszego doświadczenie z obszaru doradztwa w prawie pracy widzimy, że złoty środek pomiędzy uelastycznianiem pracy pracowników a korzyściami dla pracodawców z tego tytułu istnieje, a otwartość na zmiany może przynieść wymierne korzyści finansowe pracodawcom.

Perspektywy na przyszłość

Wprowadzenie czterodniowego tygodnia pracy w Polsce wciąż nie jest wykluczone. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zaznacza w swojej odpowiedzi, że aktualnie przeprowadza analizy dotyczące efektywności czasu pracy pracowników, z uwzględnieniem sektora finansów publicznych oraz konkurencyjności organizacji na rynku pracy. Obecnie trwa badanie różnych systemów czasu pracy, aby ustalić, który z nich oferuje największe korzyści i optymalizuje warunki zarówno dla pracodawców, jak i pracowników. Wyniki tych badań będą kluczowe dla dalszych decyzji i wprowadzania ewentualnych zmian.

Alternatywy: praca zdalna, elastyczny czas pracy… i wiele innych

Choć czterodniowy tydzień pracy na razie nie zostanie wprowadzony, istnieją inne rozwiązania, które mogą zostać zastosowanie przez pracodawców w ich organizacjach. Mowa w szczególności o:

• pracy zdalnej: pandemia COVID-19 pokazała, że praca zdalna jest realną alternatywą dla tradycyjnego modelu pracy biurowej. Możliwość pracy z domu znacząco poprawiła jakość życia wielu pracowników, umożliwiając im lepsze zarządzanie czasem. Dla pracodawców oznacza to nie tylko zadowolonych pracowników, ale również potencjalne oszczędności związane z utrzymaniem biura;
• ruchomym czasie pracy: umożliwienie pracownikom dostosowywania godzin pracy do ich indywidualnych potrzeb może znacząco poprawić ich satysfakcję i efektywność. Elastyczne godziny pracy pozwalają na lepsze dopasowanie obowiązków zawodowych do życia prywatnego, co jest szczególnie ważne dla rodziców i osób opiekujących się bliskimi. Pracodawcy mogą zyskać bardziej zmotywowanych i lojalnych pracowników, co przekłada się na lepszą wydajność i mniejszą rotację kadr;
• zadaniowym czasie pracy: w Polsce możliwe jest również zastosowanie zadaniowego czasu pracy, który koncentruje się na realizacji konkretnych zadań, a nie na liczbie przepracowanych godzin. Taki system daje pracownikom większą swobodę w organizacji swojego czasu pracy, co może prowadzić do zwiększenia ich zaangażowania i efektywności. Dla pracodawców zadaniowy czas pracy oznacza możliwość lepszego wykorzystania zasobów ludzkich i dostosowania pracy do specyfiki wykonywanych zadań, co może przełożyć się na lepsze wyniki organizacji.

Wdrożenie tych rozwiązań może przynieść wymierne korzyści finansowe, poprawić morale zespołu oraz zwiększyć konkurencyjność organizacji na rynku pracy. Otwartość pracodawców na takie zmiany może także pozytywnie wpłynąć na wizerunek organizacji, czyniąc ją bardziej atrakcyjną dla obecnych i potencjalnych pracowników i kontrahentów.

Autorka:
Paula Staszak-Urbańska, LL.M., Aplikantka radcowska