Akt o Sztucznej Inteligencji (AI Act) to pierwsze na świecie prawo, które w kompleksowy sposób odpowiada na wyzwania związane z rozwojem sztucznej inteligencji. Nowe unijne przepisy wymagają wdrożenia w państwach członkowskich.
AI Act został zatwierdzony przez Parlament Europejski 21 maja 2024 roku. Za przyjęciem AI Act głosowała znacząca większość europosłów: 523 było za, zaś wyłącznie 46 przeciw. Oznacza to, że wielu Europosłów dostrzega potrzebę uregulowania tego obszaru i obawia się sytuacji, w której rozwój sztucznej inteligencji pozostanie poza kontrolą.
AI Act został opublikowany w dzienniku urzędowym Unii Europejskiej 12 lipca 2024 r. To ważna data, bowiem to od niej liczymy datę wejścia w życie tego rozporządzenia unijnego. Oznacza to, że część przepisów należy stosować już od 1 września 2024 r. (20 dni od publikacji w dzienniku UE), zaś data wejścia w życie poszczególnych przepisów została odroczona na lata 2025-2027. W nadchodzących tygodniach, w cyklu artykułów omówimy najważniejsze elementy tego ważnego rozporządzenia.
W niniejszym artykule opiszemy pokrótce, jakie są cele AI Act i dlaczego może on mieć istotny wpływ na życie każdego Europejczyka. Następne artykuły poświęcimy zagadnieniom szczegółowym i zastanowimy się nad konkretnymi konsekwencjami nowych przepisów.
Podstawowe cele
Akt o Sztucznej Inteligencji ma na celu stworzenie jednolitych przepisów dotyczących sztucznej inteligencji, które będą obowiązywać na terenie całej Unii Europejskiej. Jego podstawowym celem jest określenie jasnych wymogów i obowiązków dotyczących konkretnych zastosowań sztucznej inteligencji.
Zgodnie z AI Act każdy system AI powinien spełniać trzy warunki:
- być zgodny z prawem,
- uwzględniać zasady i reguły etyki
- oraz być bezpieczny i odporny technicznie.
Akt ma na celu zapewnienie, że Obywatele Unii Europejskiej będą mogli korzystać z nowych technologii opracowanych i funkcjonujących zgodnie z unijnymi wartościami oraz przysługującymi im prawami podstawowymi. W związku z tym przykładowo, wykorzystywanie systemów sztucznej inteligencji do identyfikacji poszczególnych osób będzie niedozwolone.
4 poziomy ryzyka
AI Act wprowadza cztery kategorie poziomów ryzyka związane z zastosowaniami sztucznej inteligencji:
- niedopuszczalnego,
- wysokiego,
- ograniczonego,
- minimalnego (braku) ryzyka.
Każdy z tych poziomów wiąże się z określonymi obowiązkami dla dostawców sztucznej inteligencji oraz jej użytkowników. Zastosowania AI z poziomu niedopuszczalnego będą nadto zakazane.
Oddźwięk w Polsce
Przyjęcie AI Act odbiło się echem również w polskiej polityce. Ministerstwo Cyfryzacji wskazało przykładowo, że przewiduje wprowadzenie przepisów krajowych dotyczących tzw. ,,piaskownic” regulacyjnych w zakresie systemów sztucznej inteligencji tak, aby ułatwić rozwijanie i testowanie innowacji, zanim zostaną one wprowadzone do obrotu lub oddane do użytku.
Przewidywane jest również powołanie lub wybranie spośród istniejących instytucji, która będzie sprawowała nadzór nad AI i będzie regulować ten rynek.
Co prawda, na samo wejście w życie do polskiego systemu prawnego regulacji dotyczących Artificial Intelligence, będzie miało miejsce w Polsce dopiero pod koniec 2026 roku, będzie to jednak istotna rewolucja w kwestii korzystania ze sztucznej inteligencji.
Podsumowanie
Akt o Sztucznej Inteligencji to przełomowe wydarzenie, które otwiera nową rzeczywistość prawną. Jest to odpowiedź na globalne wyzwanie technologiczne, które z jednej strony ma chronić Europejczyków przed zagrożeniami wynikającymi ze sztucznej inteligencji. Z drugiej jednak strony powstaje pytanie, czy przepisy te nie utrudnią jej rozwoju w Europie.
Powiązania: Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1689 z dnia 13 czerwca 2024 r. w sprawie ustanowienia zharmonizowanych przepisów dotyczących sztucznej inteligencji oraz zmiany rozporządzeń (WE) nr 300/2008, (UE) nr 167/2013, (UE) nr 168/2013, (UE) 2018/858, (UE) 2018/1139 i (UE) 2019/2144 oraz dyrektyw 2014/90/UE, (UE) 2016/797 i (UE) 2020/1828 (akt w sprawie sztucznej inteligencji).
Autorzy:
Wojciech Paryś, Radca prawny
Zofia Kwiatkowska, Prawniczka
