Dyskusja wokół nowelizacji ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (Dz. U. z 2020 r., poz. 981, 1378; dalej: ustawa odległościowa) nie cichnie. Od początku 2020 roku rząd prowadzi prace nad zmianą ustawy odległościowej, której głównym celem jest wprowadzenie rozwiązań w zakresie procesów inwestycyjnych dotyczących elektrowni wiatrowych. Obecnie są one znacząco ograniczone przez tzw. regułę 10H.
Obecna regulacja 10H blokuje polski rynek energetyki odnawialnej
Aktualne brzmienie art. 4 ustawy odległościowej zezwala na budowanie elektrowni wiatrowej z ograniczeniami co do lokalizacji. Taka inwestycja może bowiem powstać w odległości co najmniej równej dziesięciokrotności całkowitej wysokości elektrowni wiatrowej od budynku mieszkalnego albo budynku o funkcji mieszanej z funkcją mieszkaniową.
Ta regulacja spowodowała gwałtowny spadek rocznych przyrostów mocy zainstalowanej w elektrowniach wiatrowych oraz prawie całkowite zahamowanie nowych projektów w zakresie farm wiatrowych. Chociaż pierwotnym celem przyjętej w 2016 roku ustawy odległościowej było uporządkowanie tematu gospodarki przestrzennej w zakresie inwestycji w energetykę wiatrową, dziś już wiemy, że konieczna jest korekta obowiązujących rozwiązań prawnych.
Założenia nowelizacji ustawy odległościowej
Za zmianą przepisów dotyczących kwestii odległości wiatraków od zabudowań opowiadają się nie tylko przedsiębiorcy inwestujący w zieloną energię, ale również gminy i społeczności lokalne. Perspektywa dodatkowego źródła przychodów w postaci podatku od nieruchomości stanowi dla gmin bodziec do inicjowania zmian obowiązujących obecnie przepisów ustawy odległościowej.
Zgodnie z informacjami z prasy branżowej, głównym założeniem liberalizacji reguły 10H jest oddanie większego władztwa gminom i społecznościom lokalnym. Reguła 10H co prawda zostanie utrzymana, jednak gminy w ramach miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego będą mogły powziąć decyzję o zastosowaniu mniejszej odległości instalacji wiatrowej od budynków mieszkalnych. Prawdopodobnie minimalna odległość w takim wypadku będzie wynosiła 500 metrów.
Budowa domów w pobliżu farm wiatrowych
Podobna odległość będzie obowiązywała w przypadku budowy domów w pobliżu farm wiatrowych. W zakresie ustalania odległości wiatraka od zabudowań mają być brane pod uwagę wyniki oceny oddziaływania elektrowni wiatrowej na środowisko. Ostateczną weryfikacją zastosowanego w danym wypadku dystansu dzielącego farmę wiatrową od budynku zajmować będzie się Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska – w ramach procedury wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.
Obowiązkowe konsultacje planowanej lokalizacji farmy wiatrowej
Zgodnie z wypowiedziami medialnymi decydentów elementem społecznym będą obowiązkowe konsultacje planowanej lokalizacji farmy wiatrowej ze społecznością lokalną. Jeśli więc gmina zgodzi się na budowę farmy wiatrowej w obrębie swoich granic, to w ramach nadanej jej decyzyjności będzie mogła określić odległość farmy od budynków w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Trudno jednak w tym momencie jednoznacznie określić, jak powyższe konsultacje będą wyglądać w praktyce.
Trwają prace nad nowelizacją ustawy odległościowej
Zgodnie z ostatnimi informacjami przekazanymi przez resort rozwoju, pracy i technologii nowelizacja ustawy odległościowej zostanie przekazana do prac sejmowych w II kwartale tego roku. Projekt ustawy obecnie znajduje się w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów. Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to II kwartał tego roku. Pamiętajmy jednak, że zmiany nie nastąpią z dnia na dzień, a na pierwsze efekty liberalizacji przepisów trzeba będzie jeszcze trochę poczekać.
Dobry kierunek zmian
Efektem zmian regulacji prawnych w zakresie zielonej energii będzie uruchomienie do 2025 roku kolejnych 3-4 GW mocy wiatrowych na lądzie. Wzmocnienie polskiej gospodarki, zwłaszcza po kryzysie związanym z pandemią COVID-19, ponowny wzrost konkurencyjności rynku zielonej energii oraz obniżenie cen energii elektrycznej to kolejne profity działań wokół ustawy odległościowej. Z całą pewnością liberalizacja przepisów w tym zakresie umożliwi w przyszłości również modernizację funkcjonujących obecnie farm wiatrowych.
Rozwój OZE w Polsce
Wprowadzenie możliwości decyzyjnych gmin oraz społeczności lokalnych w odniesieniu do wyznaczania lokalizacji farm wiatrowych stanie się prawdopodobnie impulsem do rozwoju Odnawialnych Źródeł Energii (OZE) w Polsce. Dlatego projekt nowelizacji ustawy odległościowej będzie dobrym i bezpiecznym nowym kierunkiem zmian polskiego rynku zielonej energii.
Autorki:
Karolina Barałkiewicz-Sokal, Radczyni prawna
Paula Staszak-Urbańska, LL.M., Aplikantka radcowska