Po kilku latach od utworzenia pierwszych klastrów energii w Polsce, ustawodawca przeprowadził kompleksowy przegląd dotychczasowych zasad ich funkcjonowania. Zauważono, że zasady współpracy w ramach klastrów energii wymagają dalszego doprecyzowania na poziomie ustawy. W dniu 08 maja 2023 r. do Sejmu wpłynął rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (dalej: Nowelizacja), regulujący powyższą materię. W artykule przedstawiamy Państwu główne zmiany wynikające z Nowelizacji.
Modyfikacja definicji klastra energii
W ramach Nowelizacji polski ustawodawca postanowił rozszerzyć definicję ustawową klastra energii o magazynowanie energii oraz dodać cele działalności klastra energii, które obejmują:
- zapewnienie stronom korzyści gospodarczych, społecznych lub środowiskowych lub
- zwiększenie elastyczności systemu elektroenergetycznego.
W ramach definicji klastra energii dodano także wymóg, że stroną klastra energii musi być co najmniej:
a) jednostka samorządu terytorialnego lub
b) spółka kapitałowa utworzona na podstawie ustawy o gospodarce komunalnej przez jednostkę samorządu terytorialnego z siedzibą na obszarze działania klastra energii lub
c) spółka kapitałowa, która posiada większościowy udział w kapitale zakładowym spółki, o której mowa w lit. b
Poszerzony katalog uczestników porozumienia klastra energii
Katalog uczestników porozumienia klastra energii jest otwarty i obejmuje osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną. Dzięki powyższemu rozwiązaniu, stroną porozumienia klastra energii mogą zostać także spółki osobowe, czego nie przewidywał dotychczasowy stan prawny. Natomiast wymóg, aby stroną porozumienia był przynajmniej jeden podmiot pod kontrolą jednostki samorządu terytorialnego ma na celu zapewnienie, iż samorząd lokalny będzie odgrywał istotną rolę w funkcjonowaniu klastrów energii w Polsce.
Forma i treść porozumienia klastra energii
Nowelizacja wprowadza wymóg zawarcia porozumienia klastra energii w formie pisemnej pod rygorem nieważności oraz wskazuje kluczowe postanowienia, które porozumienie takie powinno zawierać. Należą do nich m.in. prawa i obowiązki stron porozumienia klastra energii, działalność, jaka jest przedmiotem współpracy, a także określenie koordynatora klastra energii oraz jego praw i obowiązków. Warto jednak zaznaczyć, że sam koordynator nie musi być stroną tego porozumienia.
Lokalny charakter klastra energii
Zgodnie ze zmodyfikowanymi przepisami działalność w ramach klastra energii może być prowadzona na obszarze jednego powiatu lub pięciu sąsiadujących ze sobą gmin. Ponadto cały klaster energii musi działać na obszarze jednego operatora systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego. Ustawodawca uzasadnia ten wymóg obawą przed próbami tworzenia klastrów energii na terenach gmin oddalonych od siebie, co byłoby sprzeczne z zasadą lokalnego działania klastrów.
Rejestr klastrów energii
Nowelizacja wprowadza także rejestr klastrów energii, który będzie prowadzony przez Prezesa URE. Rejestr ma być jawny i prowadzony w postaci elektronicznej. Nowelizacja określa zasady funkcjonowania rejestru klastrów energii, w tym rodzaj umieszczanych w nim informacji, zasady składania wniosku o wpis do rejestru, czy zawartość tego wniosku. Wpis do rejestru ma być dobrowolny, jednak jego uzyskanie umożliwi – po spełnieniu innych warunków – skorzystanie z zaprojektowanego dla klastrów energii systemu wsparcia.
Podsumowanie
W ocenie ustawodawcy rozwiązania prawne zaproponowane w Nowelizacji wychodzą naprzeciw potrzebie zapewnienia przejrzystych zasad współpracy w ramach klastrów energii, obejmujących usprawnienia administracyjno-prawne i dedykowany system wsparcia, a także wspierania zwiększenia udziału OZE w krajowym miksie energetycznym. Bez wątpienia nowelizacja umożliwi udział w klastrach energii szerokiemu gronu podmiotów. Jednocześnie zmodyfikowane przepisy przewidują istotną rolę samorządu lokalnego w funkcjonowaniu klastrów energii w Polsce.
Autorzy:
Norbert Czerniak, Prawnik
Karolina Barałkiewicz-Sokal, Radczyni prawna
