Ustalanie wynagrodzeń pracowników –  o czym muszą pamiętać pracodawcy?

Poprzez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju pod kierownictwem pracodawcy oraz na jego rzecz, a pracodawca zobowiązuje się do wypłaty wynagrodzenia. Wynagrodzenie jest więc kluczowym elementem stosunku pracy, co oznacza, że jego ustalenie i wypłata są obowiązkami pracodawcy.

Często pojawia się przy tym pytanie jakie czynniki warto uwzględnić przy ustalaniu wynagrodzenia pracownika? Czy można je ustalić zgodnie z wolą stron? Jakie zmiany czekają nas w zakresie tematyki wynagrodzeń?

Godziwość wynagrodzenia

Zgodnie z art. 13 Kodeksu pracy, pracownik ma prawo do godziwego wynagrodzenia. Ta zasada jest realizowana m.in. poprzez przepisy określające minimalne wynagrodzenie za pracę, które od 1 lipca 2024 r. wynosi 4300 zł brutto.

W polskim orzecznictwie godziwość wynagrodzenia oznacza jego ekwiwalentność w odniesieniu do rodzaju i charakteru świadczonej pracy oraz kwalifikacji i doświadczenia pracownika.

Pracodawca ustalając wysokość wynagrodzenia pracownika powinien zatem uwzględniać takie kryteria, jak:

• obowiązująca w organizacji siatka wynagrodzeń,
• średni poziom wynagrodzeń za taki sam lub podobny charakter świadczonej pracy w danej branży,
• poziom wykształcenia pracownika,
• zakres obowiązków,
• odpowiedzialność materialna oraz
• dyspozycyjność.

Prawo do jednakowego wynagrodzenia

Ustalając wynagrodzenia pracowników, pracodawcy muszą pamiętać, że pracownicy mają prawo do jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub za pracę o jednakowej wartości. Jednakowe wynagrodzenie za pracę obejmuje wszystkie składniki wynagrodzenia, bez względu na ich nazwę i charakter.

Jednocześnie należy mieć na względzie, że pracami o jednakowej wartości są prace, których wykonywanie wymaga porównywalnych kwalifikacji zawodowych, a także porównywalnej odpowiedzialności i wysiłku.

Jakie jeszcze czynniki powinien wziąć pod uwagę pracodawca?

Wysokość wynagrodzenia za pracę wraz ze wskazaniem poszczególnych składników wynagrodzenia wskazuje się w treści umowy o pracę.

Poza wyżej wskazanymi kryteriami, wysokość wynagrodzenia ustalana przez pracodawcę powinna odpowiadać w szczególności:

• rodzajowi wykonywanej pracy,
• kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu oraz
• ilość i jakość świadczonej pracy.

Brak dowolności przy ustalaniu wynagrodzenia

Przy oferowaniu wynagrodzenia pracownikom lub kandydatom pracodawcy muszą pamiętać, że nie może ono być ustalane dowolnie. Wynagrodzenie musi odzwierciedlać rodzaj, jakość i ilość powierzonej pracy, a także być zgodne z przepisami.

Pamiętajmy także, że wysokość wynagrodzenia może podlegać weryfikacji przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który jest płatnikiem świadczeń stanowiących wprost pochodną wynagrodzenia pracowniczego.

Nadchodzące zmiany

W kontekście wynagrodzeń warto wspomnieć o Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/970 z dnia 10 maja 2023 r. w sprawie wzmocnienia stosowania zasady równości wynagrodzeń dla mężczyzn i kobiet za taką samą pracę lub pracę o takiej samej wartości za pośrednictwem mechanizmów przejrzystości wynagrodzeń oraz mechanizmów egzekwowania, która ma na celu zwalczanie dyskryminacji płacowej i eliminację różnic w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn. Wdrożenie tej dyrektywy oznacza dla pracodawców szereg zmian, w tym:

• zapewnienie kandydatom prawa do otrzymania informacji o początkowym wynagrodzeniu lub jego przedziale przewidzianym dla danego stanowiska,
• zakaz zadawania pytań o wynagrodzenie w poprzednich stosunkach pracy,
• zapewnienie pracownikom dostępu do kryteriów określających wysokość wynagrodzenia i jego progresji,
• obowiązek informowania o istniejącej luce płacowej.

Podsumowanie

Wynagrodzenie za pracę jest nieodłącznym elementem stosunku pracy, a jego prawidłowe ustalenie ma kluczowe znaczenie dla funkcjonowania organizacji, w tym zwalczania nadmiernej rotacji pracowników i minimalizowania zarzutów dyskryminacyjnych. W związku z nadchodzącymi zmianami prawnymi, warto już teraz przeanalizować obowiązującą w organizacji siatkę wynagrodzeń i wysokość oferowanego wynagrodzenia w danej branży i na konkretnym stanowisku.

W razie pytań lub wątpliwości w powyższym zakresie zapraszamy do kontaktu z kancelarią.

Autorka:
Maria Aleksiejak, Aplikantka radcowska