23 marca 2023 r. do Sejmu wpłynął rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw (druk nr 3097; dalej: Nowelizacja). Projektowane przepisy budzą kontrowersje, ponieważ wpłyną na proces inwestycyjny w instalacje odnawialnych źródeł energii (OZE). W niniejszym artykule przedstawiamy najistotniejsze zmiany jakie niosą ze sobą projektowane przepisy.
Nowy dokument planistyczny – plan ogólny
Projektowane przepisy przewidują wprowadzenie planu ogólnego jako obligatoryjnie sporządzanego dokumentu planistycznego o zasięgu całej gminy.
Plan ogólny będzie aktem prawa miejscowego, który zastąpi studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, jako dokument, z którym badana będzie zgodność planów miejscowych i decyzji o warunkach zabudowy.
Projekt ustawy przewiduje, że każda gmina powinna uchwalić plan ogólny do 31 grudnia 2025 r. Do tego czasu moc zachowają studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, do których zastosowanie będą miały dotychczasowe przepisy. Warto zauważyć, iż brak uchwalenia planu ogólnego w terminie ustawowym nie zablokuje uchwalania nowych planów miejscowych i wydawania decyzji o warunkach zabudowy po tym terminie.
W praktyce, powyższa zmiana oznacza wydłużenie procesu inwestycyjnego w OZE, ponieważ instalacje budowane dotychczas w oparciu o decyzje o warunkach zabudowy będą musiały czekać na uchwalenie albo zmianę planu miejscowego.
Obowiązkowy plan miejscowy dla OZE
Kolejną istotną zmianą jest wprowadzenie obowiązku uchwalenia planu miejscowego w celu zmiany zagospodarowania terenu dla niezamontowanych na budynku instalacji OZE lokalizowanych:
- na użytkach rolnych klasy I–III i gruntach leśnych;
- na użytkach rolnych klasy IV – dla instalacji o mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 150 kW lub wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania energii elektrycznej;
- na innych gruntach niż wskazane powyżej – dla instalacji o mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 1000 kW.
W praktyce, powyższa zmiana oznacza wydłużenie procesu inwestycyjnego w OZE, ponieważ instalacje budowane dotychczas w oparciu o decyzje o warunkach zabudowy będą musiały czekać na uchwalenie albo zmianę planu miejscowego.
Postępowanie szczególne – postępowanie uproszczone
Nowelizacja przewiduje możliwość zastosowania postępowania uproszczonego do sporządzania i uchwalania planu miejscowego lub jego zmiany, określając przypadki, w których może to nastąpić, oraz wskazując konkretne kroki takiej procedury.
Tryb ten będzie można zastosować m.in. w przypadku zmian planu miejscowego, które nie wynikają z rozstrzygnięć czynionych przez gminę w ramach władztwa planistycznego, a prowadzą do uwzględnienia uwarunkowań naturalnych lub ograniczeń w zagospodarowaniu wynikających z innych przepisów lub usunięcia ograniczeń w obowiązujących planach, które są niezgodnie z aktualnym stanem prawnym m.in. w zakresie łączności publicznej.
Nowelizacja przewiduje, że postępowanie uproszczone będzie można zastosować m.in. jeżeli plan miejscowy albo jego zmiana dotyczy wyłącznie lokalizacji instalacji OZE lub gdy zmiana planu miejscowego ma dotyczyć wyłącznie uchylenia zakazu lokalizacji zamontowanych na budynku instalacji OZE wykorzystujących do wytwarzania energii wyłącznie energię promieniowania słonecznego lub mikroinstalacji w rozumieniu ustawy z 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii.
Postępowanie szczególne – Zintegrowany Plan Inwestycyjny
Nowelizacja przewiduje wprowadzenie Zintegrowanego Planu Inwestycyjnego jako szczególnej formy planu miejscowego. Plan taki będzie obejmował obszar inwestycji głównej oraz inwestycji uzupełniającej i będzie mógł zostać uchwalony przez radę gminy na wniosek inwestora złożony za pośrednictwem wójta, burmistrza albo prezydenta miasta.
W trakcie procedowania projektu Zintegrowanego Planu Inwestycyjnego znajdą zastosowanie krótsze terminy na przeprowadzenie konsultacji społecznych niż w przypadku sporządzania zwykłego planu miejscowego. Wejście w życie Zintegrowanego Planu Inwestycyjnego spowoduje utratę mocy obowiązujących planów miejscowych lub ich części w odniesieniu do terenu objętego Zintegrowanym Planem Inwestycyjnym.
Ocena Nowelizacji – skomplikowanie procesu inwestycyjnego w OZE
W zamyśle ustawodawcy projektowane zmiany mają na celu:
- uproszczenie,
- ujednolicenie,
- i przyspieszenie
procedur planistycznych.
Budzą one jednak kontrowersje, ponieważ objęcie szerszego kręgu instalacji OZE obowiązkiem uchwalenia planu miejscowego może – zdaniem ekspertów, doprowadzić do faktycznego wydłużenia procesu inwestycyjnego w OZE.
Choć ustawodawca przewidział postępowania szczególne mające na celu przyśpieszenie inwestycji m.in. w OZE, to jednak procedowana Nowelizacja uczyni cały proces inwestycyjny bardziej skomplikowanym, a przez to bardziej czasochłonnym. Wbrew obawom wyrażanym w niektórych publikacjach prasowych, projektowane przepisy nie powinny doprowadzić jednak do blokady rozwoju branży OZE.
Autorzy:
Norbert Czerniak, Prawnik
Karolina Barałkiewicz-Sokal, Radczyni prawna
