Nowelizacja Kodeksu Pracy, opisywana już łamach na naszego bloga, wprowadziła niezwykle istotny sposób wykonywania pracy, popularny zwłaszcza w trakcie pandemii COVID-19, czyli pracę zdalną. Podstawową zaletą pracy zdalnej możliwość wykonywania jej poza siedzibą pracodawcy, praktycznie z każdego miejsca na świecie, w którym pracownik może wykonywać swoje obowiązki i powinności względem pracodawcy. Ale, czy można pracować zdalnie u polskiego pracodawcy przebywając za granicą?
Miejsce pracy zdalnej w znowelizowanym Kodeksie Pracy
Zgodnie z nowo dodanym artykułem artykułem 6718 Kodeksu Pracy, praca może być wykonywana:
- całkowicie lub
- częściowo,
- w miejscu wskazanym przez pracownika i
- każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania,
- w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległości.
Istotne jest zatem, aby obie strony stosunku pracy uzgodniły, czy praca wykonywana przez pracownika może być wykonywana w formie pracy zdalnej i w jakim miejscu pracę wykonywać ma pracownik.
W jakim dokumencie ustalić miejsce pracy zdalnej?
Nowelizacja przewiduje kilka możliwości wprowadzenia regulacji miejsca pracy zdalnej, do których należą:
- polecenie pracy zdalnej;
- indywidualne porozumienie pracodawcy z pracownikiem;
- regulamin pracy zdalnej;
- porozumienie z zakładową organizacją związkową.
W każdym z wyżej wskazanych dokumentów strony stosunku pracy mogą określić, w jaki sposób uregulują wykonywanie pracy zdalnej przez pracownika.
Czy miejsce pracy zdalnej może być usytuowana poza granicami RP?
Patrząc na ustawową definicję pracy zdalnej, możliwe jest jej wykonywanie poza granicami Polski.
Rozwiązanie to może spowodować jednak dużo więcej pytań i wątpliwości niż wydaje się na pierwszy rzut oka.
Przede wszystkim należy mieć na uwadze:
- w jakim kraju pracownik będzie pracował zdalnie – z uwagi na przepisy podatkowe – sytuacja pracownika jest prostsza w przypadku wykonywania pracy zdalnej w krajach, z którymi Polska ma podpisane umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania (np. Niemcy, Francja, Włochy czy Szwecja) – wówczas stosuje się przepisy danej umowy, które uregulowały charakter zobowiązań podatkowych z uwagi na bycie rezydentem podatkowym jednego bądź drugiego kraju;
- kwestie dotyczące ubezpieczenia pracownika pracującego zdalnie poza granicami Polski – tutaj również należy mieć pod rozwagą wybór kraju, w którym pracownik zdecyduje się pracować; sytuacja ta może okazać się niezwykle istotna, gdyby doszło np. do wypadku przy pracy.
Problematyczna i nastręczająca wątpliwości będzie sytuacja, kiedy pracownik będzie pracował zdalnie z kraju, z którym Polska nie podpisała umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania (np. z Kolumbii), ponieważ istnieje wówczas ryzyko podwójnego opodatkowania dochodu, dlatego w zależności od wyboru kraju, w którym pracownik zamierzałby zdalnie pracować, należy wziąć pod uwagę również przepisy danego kraju.
Na co jeszcze należy zwrócić uwagę?
Warto mieć ponadto na pewno na uwadze:
- jeśli praca zdalna odbywa się na polecenie pracodawcy, ma on uprawnienie do cofnięcia polecenia pracy zdalnej z co najmniej dwudniowym wyprzedzeniem – wówczas pracownik zobowiązany byłby do powrotu z zagranicy, aby móc pracować w siedzibie pracodawcy;
- zakaz dyskryminacji z powodu wykonywania pracy zdalnej, jak również z powodu odmowy wykonywania tej pracy – zezwalając pracownikowi na wykonywanie pracy zdalnej za granicą, należy mieć na uwadze fakt, iż musi być on traktowany tak, jak pracownicy niepracujący zdalnie, aby nie stwarzać potencjalnego narażenia się pracodawcy na wypłatę odszkodowania.
Nasza rekomendacja
Podsumowując kwestię możliwości pracy zdalnej pracownika będącego zagranicą, zalecamy dokładne przeanalizowanie konkretnej sytuacji danego pracownika, pod względem wyżej wskazanych czynników prawno-podatkowych.
Podjęcie decyzji o wykonywaniu pracy zdalnej przez pracownika, zwłaszcza na dłuższy okres czasu, powinno zostać odpowiednio przemyślane oraz zaplanowane przez pracodawcę. Możliwość odbycia tzw. workation brzmi czasami niezwykle kusząco dla pracowników, jednakże również i oni powinni pamiętać o wynikających z tytułu pracy zdalnej powinnościach i obowiązkach wobec pracodawcy.
Autorzy:
Paula Staszak-Urbańska, LL.M., Aplikantka radcowska
Mateusz Turowski, Aplikant radcowski
