W przestrzeni publicznej coraz głośniej mówi się o ESG. Kwestia ESG przywoływana jest również w kontekście trwających aktualnie wdrożeń systemów ochrony sygnalistów w organizacjach.
Czym jest ESG?
Te trzy litery kryją następujące pojęcia: E – Enviromental, czyli kwestie środowiskowe, S – Social, czyli kwestie społeczne oraz G – Governance, czyli kwestie związane z ładem korporacyjnym. W skrócie ESG to zestaw kryteriów, które są wykorzystywane przez organizacje do oceny swojego oddziaływania na środowisko i społeczeństwo oraz zarządzania własną organizacją.
Wprowadzane nowe przepisy europejskie w postaci rozporządzeń i dyrektyw, przejmowane do porządków prawnych poszczególnych krajów członkowskich Unii Europejskiej zobowiązują największe organizacje do raportowania kwestii związanych z ESG.
Wobec powyższego ESG w ostatnim czasie stało się kluczowym elementem strategii biznesowych, ponieważ z jednej strony na organizacje nakładany jest obowiązek raportowania, natomiast z drugiej strony inwestorzy, klienci i inni interesariusze coraz częściej zwracają uwagę na kwestie zrównoważonego rozwoju organizacji, jej odpowiedzialność społeczną oraz sposób w jaki jest ona zarządzana i jaką prezentuję kulturę korporacyjną.
W tym kontekście rola sygnalistów nabiera szczególnego znaczenia. Sygnaliści, czyli osoby które zgłaszają lub ujawniają nieprawidłowości w organizacjach, odgrywają istotną rolę w zapewnianiu przejrzystości i etycznego prowadzenia działalności gospodarczej. W kontekście ESG ich funkcja jest szczególnie ważna, zwłaszcza w świetle europejskich standardów raportowania zrównoważonego rozwoju, takich jak ERSR G1-1.
Rola Sygnalistów w ESG
Sygnaliści są kluczowymi aktorami w obszarze G, czyli ładu korporacyjnego (Governance) w ramach ESG. To dzięki nim dochodzi do ujawnienia nieprawidłowości, takich jak korupcja, nadużycia finansowe, czy naruszeń kwestii środowiskowych. Dzięki ich działaniom, organizacje zyskują możliwość szybkiej reakcji na potencjalne zagrożenia, minimalizując ryzyko i poprawiając jednocześnie swoje praktyki zarządzania organizacją.
Europejskie Standardy Raportowania Zrównoważonego Rozwoju (ERSR)
Komisja Europejska opracowała szereg standardów, które mają na celu ujednolicenie raportowania zrównoważonego rozwoju w całej Unii Europejskiej. Standardy te są kluczowym elementem dyrektywy CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive – Dyrektywa o sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju), która to wprowadza obowiązek ujawniania (raportowania) informacji o zrównoważonym rozwoju.
ESRS-y składają się z 12 standardów, w tym 2 przekrojowych (ogólnych) oraz 10 tematycznych, które obejmują kwestie środowiskowe, społeczne i związane z ładem korporacyjnym.
Wśród tych standardów znajduje się standard ERSR G1-1, który odnosi się do polityki prowadzenia działalności gospodarczej i kultury korporacyjnej i wymaga od firm ujawniania informacji na temat ich praktyk w zakresie m.in. etyki biznesu, przeciwdziałania korupcji oraz ochrony sygnalistów.
Znaczenie ERSR G1-1 dla sygnalistów
Standard ERSR G1-1 nakłada na organizacje obowiązek wdrożenia i raportowania polityk ochrony sygnalistów. Organizacje muszą zapewnić bezpieczne kanały zgłaszania nieprawidłowości oraz chronić sygnalistów przed działaniami odwetowymi. W praktyce oznacza to, że organizacje muszą:
- stworzyć bezpieczne kanały zgłaszania: organizacje powinny oferować różnorodne możliwości zgłaszania nieprawidłowości, takie jak np. anonimowe linie telefoniczne, platformy internetowe czy bezpieczne skrzynki e-mailowe.
- zdefiniować procesy i procedury: skuteczny system ochrony sygnalistów wymaga jasno określonych procedur przyjmowania zgłoszeń i podejmowania działań następczych, zgodnych z przepisami wchodzącej w Polsce w dniu 25 września 2024 r. w życie ustawy o ochronie sygnalistów.
- monitorować i raportować efektywność: Organizacje muszą regularnie oceniać skuteczność swoich polityk ochrony sygnalistów i uwzględniać te informacje w swoich raportach ESG.
Korzyści z wdrożenia polityk ochrony sygnalistów
Wdrożenie skutecznych polityk ochrony sygnalistów przynosi wiele korzyści. Przede wszystkim zwiększa przejrzystość i zaufanie do organizacji, co jest kluczowe dla inwestorów i partnerów biznesowych, ale również dla odbioru danej organizacji przez coraz bardziej świadome społeczeństwo. Ponadto, firmy, które skutecznie chronią sygnalistów, są z jednej strony lepiej przygotowane na zarządzanie ryzykiem i mogą szybciej reagować na potencjalne kryzysy a z drugiej strony budują swój pozytywny wizerunek jako godnego zaufania pracodawcy, co w obecnie dynamicznie zmieniającym się świecie i występującymi problemami z dostępnością pracowników jest także istotnym elementem dla organizacji.
Podsumowanie
Sygnaliści odgrywają kluczową rolę w zapewnianiu etycznego prowadzenia działalności gospodarczej. Wdrożenie systemu ochrony sygnalistów w organizacji przynosi wiele korzyści, szczególnie w kontekście ESG, gdyż:
- umożliwia wykrywanie i zapobieganie nieprawidłowościom;
Sygnaliści mają możliwość ujawnienia działań niezgodnych z prawem lub etyką organizacji. Dzięki zgłoszeniom od Sygnalistów organizacja może szybko reagować na zgłoszone problemy i wprowadzać odpowiednie zmiany. - zwiększa transparentność działalności organizacji;
System ochrony sygnalistów przyczynia się do zwiększenia przejrzystości działań organizacji, a to buduje zaufanie wśród inwestorów, klientów i pozostałych interesariuszy. - poprawa kulturę etycznego i odpowiedzialnego prowadzenia biznesu;
Organizacje wspierające sygnalistów i traktujące ich zgłoszenia poważnie dają świadectwo swojego zaangażowania w etyczne i odpowiedzialne prowadzenie biznesu. Prowadzi to także do polepszenia kultury organizacyjnej i większego zaangażowania pracowników. - służy ochronie organizacji
Wczesne wykrywanie problemów ujawnionych dzięki sygnalistom może pomóc organizacji uniknąć poważnych konsekwencji prawnych i finansowych. Organizacja może podjąć działania naprawcze zanim problemy eskalują. - wspieranie zrównoważonego rozwoju
System ochrony sygnalistów wspiera cele ESG, pomagając organizacjom działać zgodnie z najwyższymi standardami etycznymi i prawnymi. Ponadto wdrożenie systemu ochrony sygnalistów jest jednym z elementów wymaganych przy wdrożeniu ESG w organizacji i podlega raportowaniu w ramach ESG.
Dodatkowo wdrożenie ochrony sygnalistów może być dobrym początkiem do rozpoczęcia wdrażania systemu ESG przez organizacje, które dotychczas jeszcze tego nie uczyniły, a zgodnie z przepisami będą do tego zobligowane lub też przez organizacje, które co prawda nie będą bezpośrednio zobligowane do wdrażania u siebie ESG, jednak pośrednio będą musiały wdrożyć ESG, aby utrzymać się w łańcuchach dostaw swoich partnerów biznesowych, którzy do wdrożenia ESG są zobligowani.
Autor:
Łukasz Błażejewski, Radca prawny
