W celu zwiększenia stabilności i przewidywalności kosztów energii dla uczestników rynku oraz w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom kryzysu energetycznego, Komisja Europejska podjęła starania mające na celu promocję długoterminowych umów prywatnych, zawieranych bezpośrednio między producentem a odbiorcą końcowym, czyli umów typu PPA/cPPA. W niniejszym artykule przedstawiamy Państwu korzyści wynikające z tego rozwiązania prawnego oraz omawiamy główne bariery, które stanowią przeszkodę w powszechnym stosowaniu umów PPA/cPPA.
(Corporate) Power Purchase Agreements – główne zalety
Umowy typu Power Purchase Agreement (PPA) oraz corporate Power Purchase Agreement (cPPA), czyli umowy długoterminowe zawierane bezpośrednio pomiędzy wytwórcami energii a odbiorcami końcowymi poza giełdami towarowymi, stają się coraz bardziej popularne nie tylko na świecie, ale również w Polsce. W artykule „Co się dzieje w polskiej energetyce wiatrowej?” omawialiśmy zalety tych umów, zwłaszcza dla branży wiatrowej.
PPA/cPPA to coraz powszechniejszy sposób kontraktowania energii, zapewniający odbiorcom stałą jej cenę, a wytwórcom – stały przychód przez cały czas obowiązywania umowy. Co istotne, umowę PPA/cPPA można zawrzeć nawet przed wybudowaniem źródła odnawialnej energii co może znacznie ułatwić inwestorowi pozyskanie komercyjnego finansowania projektu. Perspektywa zapewnienia stabilnych przychodów przez kolejne kilkanaście czy nawet kilkadziesiąt lat przekłada się na większą wiarygodność inwestycji w oczach banków czy innych instytucji finansujących.
PPA/cPPA stanowią skuteczne narzędzie redukcji kosztów zakupu energii elektrycznej oraz realizacji celów w zakresie zrównoważonego rozwoju w przedsiębiorstwach. Warto wskazać, iż umowy typu PPA/cPPA pozwalają odbiorcom na korzystanie z tańszej energii z OZE – zarówno poprzez zakup energii po niższych cenach na podstawie PPA/cPPA z dostawą fizyczną, jak i za pośrednictwem tzw. wirtualnych PPA/cPPA, gdzie producent wypłaca odbiorcy różnicę pomiędzy ceną rynkową a ustaloną w umowie ceną (tzw. strike price). W każdym z tych przypadków odbiorcy mają możliwość pozyskania gwarancji pochodzenia, co pozwala na potwierdzenie redukcji śladu węglowego związanej z prowadzoną działalnością.
Rola władz publicznych w upowszechnianiu umów typu PPA/cPPA
Komisja Europejska zwraca uwagę na liczne zalety kontraktów PPA/cPPA i podkreśla potrzebę promowania tego rodzaju umów, jak wynika z opublikowanej 14 marca 2023 r. propozycji rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenia (UE) 2019/943 i (UE) 2019/942 oraz dyrektyw (UE) 2018/2001 i (UE) 2019/944 w celu udoskonalenia struktury unijnego rynku energii elektrycznej. Propozycja Komisji zakłada zobowiązanie państw członkowskich UE do wprowadzenia takich zmian regulacji, które ułatwią powszechne zawieranie kontraktów typu PPA/cPPA.
Komisja Europejska wskazuje, iż obecne umowy typu PPA/cPPA są dostępne głównie dla dużych odbiorców energii, a barierą dla ich powszechnego stosowania, zwłaszcza w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), jest zwiększone ryzyko związane z niewywiązaniem się tych podmiotów z obowiązku płatności przez względnie długi (nawet 15-25 lat) okres trwania umowy. W celu rozwiązania tego problemu, Komisja Europejska sugeruje, że państwa członkowskie powinny zapewnić dostępność instrumentów, które pomogą ograniczyć ryzyko finansowe związane z niewykonaniem płatności przez odbiorców, zwłaszcza tym podmiotom, które mają trudności z wejściem na rynek umów PPA/cPPA.
Ponadto, w ocenie Komisji Europejskiej, państwa członkowskie UE dysponują instrumentami mogącymi wspierać rozwój rynku umów PPA/cPPA, zwłaszcza przy projektowaniu i przyznawaniu wsparcia publicznego. Umożliwienie podmiotom realizującym projekty OZE uczestniczącym w przetargach na wsparcie publiczne rezerwowania części wytworzonej energii na sprzedaż za pośrednictwem PPA/cPPA, sprzyjałoby rozpowszechnieniu tego rodzaju kontraktów. Co więcej, Komisja Europejska zaleca, aby państwa członkowskie dążyły do stosowania kryteriów, które przyznawałyby pierwszeństwo oferentom, którzy zobowiązali się do podpisania PPA/cPPA na dostawy części energii wytworzonej w ramach projektu, zwłaszcza dla nabywców, którzy napotykają trudności w dostępie do rynku umów PPA/cPPA.
Podsumowanie
Umowy typu PPA/cPPA to coraz bardziej powszechny sposób kontraktowania energii, gwarantujący odbiorcom stałą cenę energii, a wytwórcom stały przychód przez cały czas trwania umowy. Perspektywa zapewnienia stabilnych przychodu przez kolejne wiele lat zapewnia wiarygodność inwestora instalacji OZE w oczach instytucji finansujących, co ułatwia uzyskanie komercyjnego finansowania dla tych projektów. Dotychczas głównymi beneficjentami umów PPA/cPPA byli duzi odbiorcy energii. Należy się jednak spodziewać, iż ten model współpracy między uczestnikami rynku będzie się rozpowszechniał, w miarę pojawiania się instrumentów prawnych promujących stosowanie umów PPA/cPPA.
Autorzy:
Norbert Czerniak, Prawnik
Karolina Barałkiewicz-Sokal, Radczyni prawna